Over Innovatie. Rechtstreeks uit Siberië.

Wat ging er in het hoofd van de strategen van Wal-Mart, Intel en British Petroleum om toen ze hun duivels slimme plan smeedden voor een eigen Elektronisch Patiëntendossier? Wacht, we herformuleren de vraag een tikje breder: hoe ontstaan eigenlijk innovaties? Dat is een interessante vraag, op de drempel van een nieuwe jaar waarin – als de ostentatieve voortekenen ons niet bedriegen – innovatie torenhoog op de agenda staat van bijna elke bedrijfsvoering. Een mooi onderwerp om regelmatig op verder op te kauwen in dit blog. Houdt u daarom vooral Innovation goed in de gaten in uw eigen tag cloud.

Eén ding is zeker, we moeten met zijn allen een beetje herontdekken hoe je ook alweer innoveert, murw gebeukt als we zijn door jaren van kostenreductie, het doorvoeren van nieuwe wet- en regelgeving en het voortdurend verder bekwamen in spreadsheetmanagement (dubbele woordwaarde, hoe dan ook niet cool, zelfs niet als je het op een collaborative manier met hippe software as a service of met een open, groene applicatie doet ).

Als een reactie op al die overdadige structuur zou je van de weeromstuit kunnen gaan denken dat innovatie vooral een kwestie is van chaos en vrij associëren. Drijf dat groepje best wel gekke, vrije denkers maar bij elkaar in een workshopruimte vol met chocolade, pluche beesten en fatboys. Waterpijp aan, rode wijn ontkurkt, kwetterende dolfijnengeluiden op de achtergrond en laat het maar gebeuren.

Kan nog werken ook. Wie weet is het ons innovatieve trio van het patiëntendossier precies zo vergaan: ergens tussen twee snikkende aanvallen van de slappe lach roept iemand ‘we kunnen het natuurlijk ook zelf die patiëntgegevens gaan bijhouden’. Zelf ligt hij alweer te kronkelen op de grond van de pret maar als hij op kijkt zijn de anderen in diep gepeins verzonken. Het zèlf doen! Verdomd. Dat zou pas een innovatie zijn.

Out-of-the-box, changing the script. Als je er goed naar kijkt, blijkt er veel meer systematiek in te zitten dan je ooit zou vermoeden. Vraag maar aan Genrich Altshuller. Die werkte na de Tweede Wereldoorlog op het patentenbureau van de Russische marine en het viel hem op dat innovaties, hoe onderling uiteenlopend dan ook, allen kunnen worden teruggevoerd op een overzichtelijk aantal patronen. Door de bron (de root cause) van een probleem te vinden kun je eerdere oplossingen en innovaties vinden die ogenschijnlijk niets met het onderwerp te maken hebben maar in feite op dezelfde patronen gebaseerd zijn. Dan wordt het een kwestie van doorvertalen naar de actuele situatie en voor je het weet heb je een spectaculaire, nieuwe innovatie bij de staart. Abstraheren, patronen vinden, terugvertalen: innoveren wordt zo een reproduceerbaar systematisch proces waarin je niet alleen vertrouwt op je analytische vermogens maar ook een op een goed onderhouden database van patronen en oplossingen.

Altshuller schijnt zo verrukt te zijn geweest over zijn bevindingen dat hij een open, vrijmoedige brief naar partijvoorzitter Joseph Stalin stuurde. Wat er precies in heeft gestaan, vermeldt de historie niet maar wellicht was het iets in de trant van "Kameraad Stalin! Ik kan niet langer aanzien hoe ons moedertje Rusland zich voort sleept als een rammelende kar op versleten, houten wielen. Ik heb een ontdekking gedaan die onze achterlijkheid in één klap zal doen verdwijnen. Sta mij alstublieft toe een en ander persoonlijk toe te lichten”. Intimi moeten de adem hebben ingehouden, want Stalin stond niet specifiek bekend om zijn puntige gevoel voor humor. Toch werd Altshuller op het Kremlin ontboden om zijn verhaal te doen. Stalin hoorde hem geanimeerd aan en stuurde hem vervolgens voor 5 jaar naar een Siberische goelag. Ga daar maar eens lekker over nadenken, jongen.

In de ijskoude barakken, in nagenoeg complete isolatie had Altshuller in ieder geval zeeën van tijd om zijn aanpak verder uit te werken. Dat dan weer wel. En zo onstond TRIZ: Teoriya Resheniya Izobreatatelskikh Zadatch (Russisch voor Theory of Solving Inventive Problems): een aanpak die zich juist in de workshopruimtes van nu steeds meer bewijst als het anker dat bedrijfsvoeringen nodig hebben bij het hervinden van innovatie.

En natuurlijk valt er nog veel meer te bloggen over innovatie. Bijvoorbeeld over de geneugten van open innovatie, over de kracht van de meritocratie, over het wild om zich heen slaande fenomeen van crowdsourcing, over de falende strategie van naäperij en – voor we het vergeten – hoe je innovatieve ideeën ook echt uitgevoerd krijgt. Meer daarover later op deze plek. Tot dan, kameraden.