Gebruikersinterfaceterreur

Onderstaande column wordt een dezer dagen gepubliceerd in de nieuwe Software Release Magazine. Jammer dat het materiaal bij het ter perse gaan alweer achterhaald is. In serie vier van 24 - die ik zojuist bekeken heb - is er sprake van een nieuw CTU-gebouw, met daarin nieuwe, gesponsorde computers: van de firma HP. Geen pastelkleurig Apple-logootje meer te bekennen, niet eens een iPod meer op straat. Men zal geen voorschotje hebben genomen op de rechtszaak door de erven Beatles. Zou ook zonde zijn geweest, want de rechter heeft in het voordeel van Jobs besloten. Zal ook wel een paar tieners thuis hebben. Maar nu dan de column:

GEBRUIKERSINTERFACETERREUR

Ik ben in veel aspecten van het leven een beetje een laatbloeier. Zo ontdekte ik pas een paar weken geleden 24: een naar het nu blijkt veelvuldig bekroonde televisieserie waarin antiterreur-agent Jack Bauer steeds in één etmaal meer mishandeld, beledigd en vernederd wordt dan de gemiddelde informatieanalist in tien levens te verduren krijgt.

Al snel begon me tijdens het kijken iets op te vallen: het hoofdkantoor van de Counter Terrorist Unit staat volgestouwd met trendy ogende Apple computers, inclusief menig 30-inch Studio Display en zelfs een heuse Cube in de kamer van held Jack. De tegenstanders, doorgaans van het type groezelige Zuid-Amerikaan of wraakzuchtige Joegoslaaf, bedienen zich daarentegen allemaal van versleten laptops met Windows XP erop.

De Good Guys werken dus met Apples. De Bad Guys gebruiken Windows PC’s. Een overzichtelijk wereldbeeld.

Ik voelde me onmiddellijk gesterkt in mijn eigen aanschafbeleid, waarin ik in de loop van het afgelopen jaar stap voor stap in de richting van meer Apple in huis aan het opschuiven ben. Ook in dit geval ben ik verre van een Early Adaptor, niet in het minst omdat ik moet afrekenen met de tegenstand van enkele pubers in huis. Die vinden dat de Apple zuigt, ‘omdat hij niet eens een rechtermuisknop heeft’. Ik kampte zelf ook met vooroordelen, overtuigd als ik ervan was dat Apples vooral gebruikt werden door wereldvreemde marketingtypes en verstokte hippies.

Ik wil even van de discussie af of ik niet gewoon tot één van beide bevolkingsgroepen ben gaan behoren. Of tot allebei.

Ik ben in ieder geval de gebruikersinterface van Mac OS X steeds meer gaan waarderen, door de simpelheid (hoe minder muisknoppen hoe beter) en de visuele elegantie. En ook door de semi-boeddhistische kalmte die over je komt als je een programma installeert door eenvoudigweg het applicatie-icoontje van de CD naar je hard disk folder te slepen.

Toch kan het altijd beter. Wat dat betreft kunnen we veel van 24 leren. De applicaties maken in de serie voortdurend piepende en ploepende geluidjes en bij voorkeur worden de groene letters op een zwarte achtergrond karakter voor karakter getoond op het beeldscherm. Tergend traag, om de suspense op te bouwen natuurlijk. Een avant-gardistische gebruikersinterface moet dus lijken op een eenvoudige, zwoegende teletype (voor de TMF-generatie onder ons, dat was een typemachine die tegelijk ook als beeldscherm en printer werkte, doe maar even Googlen straks).

Ik hoop daarom oprecht dat we onze klanten de komende jaren niet gaan terroriseren met nog complexere gebruikersinterfaces.

Maar de tekenen zijn verdeeld.

Windows Vista lijkt vooral te willen excelleren in nog meer zinloos, visueel geweld op de Desktop. Chipsfabrikanten wrijven zich al in de handen: er lonkt nieuwe handel aan de horizon. En in de Open Source wereld blijkt men doorgaans niet te beroerd om zelfs de kleinste kneepjes van de imperialisten uit Redmond na te bootsen. Als we vervolgens denken veilig te zijn in de Browser, dan worden we wel achtervolgd door de toeters en bellen van Rich Internet Applications of de creatieve mogelijkheden van AJAX. Wie weet bezwijkt de Google Desktop er ook nog eens onder.

Gelukkig zijn er nog iPods, telefoons en televisies. Als je zonder zwaar besturingssysteem, muis en toetsenbord moet communiceren, leidt dat doorgaans tot creatieve vondsten. Een draaiwieltje bijvoorbeeld, of een gebruikersinterface die je zelfs op 10 meter afstand vanaf de bank kunt zien.

Ook opbeurend vind ik dat CrossMarx, de winnaars van Development Tools 2006, zich beperkten tot een – volgens de jury – Spartaanse look & feel. Zal het daarom zijn geweest dat ze 30% meer functionaliteit hadden gebouwd dan de nummer twee?

Misschien moet Jack Bauer de boel maar eens in de gaten moet houden. Lijkt me een mooi onderwerp voor de zesde serie van 24, volgend jaar. De agent valt dan in handen van gewetenloze IT-experts, die hem martelen door hem urenlang met een onbegrijpelijke Flash-applicatie te laten werken. De baas van het tuig kijkt op afstand goedkeurend toe. Ondertussen checkt hij zijn e-mail. Op een PC met Windows Vista, uiteraard.